PSİKİYATRİ BURSA

Gebelikte Transkaranial Manyetik Stimulasyon (TMS) Tedavisi

Gebelik kadınlar için doğal bir yaşam olayı olmasının yanı sıra önemli biyolojik ve psikososyal değişimlerin yaşandığı kaygı ve stres oluşturabilecek birçok etkenle karşılaşma riskinin de yüksek olduğu bir dönemdir. Gebelik psikiyatrik hastalıkların ortaya çıkması ya da var olan psikiyatrik hastalıkların alevlenmesi açısından riskli bir dönemdir. Gebelik sırasında psikiyatrik bozukluk kriterlerini karşılama oranları çeşitli çalışmalarda majör depresif bozukluk için %5-20 arasında, anksiyete bozuklukları için %9-30, yeme bozuklukları için de yaklaşık %4-9 olarak belirtilmiştir. Ayrıca bipolar bozukluk ve psikotik bozukluk tanısı olan kadınlarda gebelik döneminde yeni bir atak geçirme riskinin yüksek olduğu bildirilmiştir(1).

Gebelik döneminde psikiyatrik hastalıkların sıklığı bu derece yüksek iken tedavi için psikotrop ilaçların kullanımında psikiyatristler çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadır. Bu zorluk gebelikte kullanılan bazı antidepresan ve duygudurumu düzenleyici ilaçların doğacak bebekte çeşitli anomalilere neden olma ihtimali nedeniyle kullanımını sınırlamaktadır.

Depresyon tedavisinde TMS’nin kanıtlanmış etkinliği, gebelik döneminde depresyon yaygınlığının yüksekliği ve gebelikte tedavi seçeneklerinin sınırlı olması nedeni ile lokal etkili TMS’nin gebelikte kullanımı dikkat çeken bir konu haline gelmiştir. Yapılan birçok bilimsel çalışmada gebelerde uygulanan TMS tedavisinin fetüse her hangi bir zararı olmadığı tespit edilmiş ve bu yöntemin gebe depresyonunda iyi bir tedavi seçeneği olabileceği vurgulanmıştır.  Bu konuda birçok olgu bildirimlerinden sonra ilk küçük ölçekli çalışmayı Kim ve arkadaşları yapmıştır. Bu çalışmada 2. ve 3. trimestırda depresyonu olan 10 gebe kadına 20’şer seans sol dorsolateral prefrontal alandan TMS uygulanmıştır. Tedaviye %70 oranında yanıt olduğu ve gebe ve fetusta önemli bir yan etki saptamadığı bildirilmiştir. Bu çalışmada en sık yan etki olarak hastaların %40’ında izlenen orta şiddette baş ağrısını bildirmişlerdir. Antidepresan tedavi almak istemeyen gebe kadınlarda TMS’nin umut verici bir tedavi seçeneği olabileceğini belirtilmişlerdir(2).

Hasta sayısı olarak en geniş kapsamlı retrospektif desenli bir başka çalışmada majör depresif bozukluk tanısı olan 30 gebede sol prefrontal kortekse ortalama 18 seans TMS uygulanmış ve olguların %41.4’ünde tedaviye yanıt, %20.7’sinde ise tam iyileşme izlenmiştir. Bu çalışmada da doğum komplikasyonu ya da doğumsal anomali bildirilmemiştir (3).

Ülkemizden bildirilen bir başka olguda, tekrarlayan majör depresif bozukluğu ve panik bozukluğu olan 30 yaşındaki bir kadın hastada sol dorsolateral prefrontal kortekse TMS uygulanmakta iken gebelik tespit edilmiş, kullanmakta olduğu antidepresan ilaçlar kesilerek tüm gebeliği boyunca idame TMS uygulandığı bildirilmiştir. Gebelik süreci boyunca doğuma kadar önce her gün, sonra üç günde bir, haftada bir, iki haftada bir ve nihayet üç haftada bir şeklinde uygulanan toplam 58 seans TMS ile takip edilen hastanın normal gebelik süresi içinde ve sağlıklı doğum yaptığı bildirilmiştir. Gebelik ve doğum sürecinde bir komplikasyon ya da bebekte bir doğumsal anomali olmadığı vurgulanmıştır (4).

Gebelikteki depresyonun tedavisinde TMS’nin kullanımı ile ilgili yapılmış çalışmalar ve vaka bildirimleri sayısı çok fazla olmasa da şimdiye kadar yapılmış çalışmalar ve vaka bildirimleri TMS’nin gebelikteki depresyonda kullanımının güvenli bir tedavi aracı olduğunu göstermektedir.

Kaynaklar:

1-Özten E, Eryılmaz G, Tarhan N ve ark. Gebelik döneminde transkaranial manyetik uyarım tedavisinin kullanımı. Türkiye Klinikleri, Psychiatri –Special Topics 2017;10(2):150-3.

2-Kim DR, Epperson N, Paré E, Gonzalez JM, Parry S, Thase ME et al. An open label pilot study of transcranial magnetic stimulation for pregnant women with major depressive disor[1]der. J Women's Health 2011; 20:255-61.

3-Hızlı Sayar G, Ozten E, Tufan E, Cerit C, Kağan G, Dilbaz N et al. Transcranial magnetic stimulation during pregnancy. Arch Womens Ment Health 2014 ;17(4):311-5.

4-Tan O, Tahran N, Çoban A, Baripoglu SK, Güdücü F, İzgi HB, et al. Antidepressant effect of 58 sessions of rTMS in a pregnant woman with recurrent majör depressive disorder: a case report. Prim Care Companion J Clin Psychiatry 2008; 10(1): 69-71.